Antik dönemlerde ticaret iki yolla yapılırdı, Bunlar;
1- Deniz yolu, Günün gemi teknoloji ile yapılmaktaydı, günün gemi yapım teknolojisi göz önüne alınırsa bu ticaretin büyük risk taşıdı aşikar olarak ortaya çıkmaktadır. Bu ticaret yolculuğu esnasında denizlere batan gemiler bu gün hem defineciliğin hem de arkeolojinin araştırma alanına girmeye neden olmuştur
2- Karayolu, Binek hayvanlarla yapılan ticarettir. (Kervan Ticareti) Ülkemizde geçmekte olan Bağdat ve ipek yolları vardır, Bu yollar zenginliği taşıyan ana damar gibi Anadolu'yu zenginleştirmiştir. Bu ticaret yolları bir yüklü hayvanın gün ışığında yol alabilecek mesafe aralıklarına bölünmüş bu aralıklara muhtelif sosyal tesisler inşa edilmiştir.Han, Kervansaraylar gibi.. Bu yolların tali yolları da yine aynı isimle anılır.
Yol, ticaretin ana omurgasıdır. Ticaret yol ağının geçtiği her bölge zenginleşir. İnsanlar ürettiği mamul ve ürünü ticari pazarlara ne kadar rahat ve erken ulaştırma imkanına sahipse o denli zenginleşir ve gelişirler, ayrıca ticaret esnasındaki sosyal aktivite yerel kültüründe zenginleşmesine katkı sağlamaktadır.
Araştırma yapacağımız coğrafik alanın ticaret yoluna bağlantısı araştırılmalı, Ticaret yoluna rahat bağlanılıyorsa o zaman bu alan aradığımız alandır, hemen araştırmaya koyulabiliriz, araştırma sonucunda elimiz boş dönmeyecektir.
Fakirin ne mezarı olur nede mal varlığı. Zenginin hem mezarı hem de mal varlığı olur. Ciddi ve reel zenginlik ihracatla yapılan kazançlardır.
Abdullah Vecdi ÇOBAN
