Definecilikte Jeofizik ?

Tarımsal etkinliğe ve doğa Afetlere uğramamış üst tabakaların üzerinde binlerce yıl geçse dahi insanın orijinal tabakalara bıraktıkları iler kaybolmaz. Ancak bu durum tepe eteklerinde ve yoğun bitki örtüsüne sahip alanlar için ilk bakışlarda insan izlerini bulmak mümkün olmayabilir, bu sorunu jeofizik yöntemlerle sonuç alınabilir.

Bir röntgen çekilişini andıran planlı çalışma ile sonuca erken gidilir. Bu nedenle araştırmaya tabi tutulan alanın değişik yönlerden resimlenmesi,alan içinde en ufak bir ayrıntının gözde kaçırılmaması,toprak katmanları hakkında bilgi edinmek için 50X50 Cm genişliğinde 50–100 Cm derinliğinde KLAVUZ SONDAJ çalışması alan hakkında net bilgiler verecektir.

İster yüzey isterse kılavuz sondajlardan elde edilen bilgiler birer sözlük ve kılavuz niteliğini taşır. Sözlük anlaşılır olmadıkça da hakkıyla kılavuzluk yapmayacağı kesindir.

Kılavuz sondajların yanları 90 derece dik olmasına itina gösterilmelidir. Kılavuz sondajlar bir Girit plan (plan kare) kazı sisteminde çapraz atlama şeklinde olmalıdır. Şöyle ki; kazı alanımızı 100 metre kareye indirdik. Bu alana 2x2 metre Aralıkla 50X50 cm şeklinde kareler oluşturup, bu oluşan kareleri in alana göre çaprazlama şeklinde olacaktır. Her açılan kılavuz sondajda elde edilen bilgiler kaydedilecektir. Böylece hem yüzeysel hem de kılavuzlardan elde edilen bilgiler birleştirilip değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Kılavuz sondaj sistemi insandan alınan kan örneğine benzer tüm vücut hakkında bilgi verir.

Araştırma alanı zemini ana kaya ise, elimize 2 kilogramlık balyoz alıp, anakaya ya vurup yankılarını dinlemeliyiz.

Önemli nokta alanımız içinde birbirine yaslatılmış iri kayalar olabilir, bu kayalar üzerinde yoğunlukla çalışmalıyız. Bu tür kayaların iriliği gözümüzü korkutmasın, bunlar insan gücü ile değil hayvan gücü ile taşınıp giriş kapatılmış olabilir.

Bu itibarla, defineci, dikkatli, itinalı bilimsel metodlar içinde ön araştırmasını tamamlamalıdır. Aynen bir röntgenci gibi, araştırma alanını röntgenleyecek, elde ettiği verileri bir laboratuar yöntemi ile tahlil edecektir. En ufak bir ayrıntı birçok zaman başarısızlığa neden verebilir.

Abdullah Vecdi ÇOBAN

Modern ve  Profesyonel Definecilik

Jeofizik Yerleşim

Definecilikte Yaşantı Yerleri Yüzey Jeofizik Kalıntıları

Yüzeye yakın jeolojik malzemelerin ve kayaçların fiziksel özellikleri   Antik  yerleşimlerde kullanılan yapı malzemeleri yöresel farklılıklar gösterdiği gibi malzemenin kaynak yerindeki özellikleri ve kullanım yerindeki özelliklerinde değişime uğramaktadır. Bu özellikler yapının yerini ve konumunu belirlemede yardımcı olur.

JeoFizik  İşaretleri

Topraktan yapılan, mimari yapılarda  kullanılanın yapı malzemesi olan toprak genelde taşınarak getirilir, değişik malzemelerle karıştırılır ve depolanır veya kullanılır. Bu işlem toprağın temel özelliklerini değiştirir. Bu tür özellikler kazılmamış katmanlara  göre oldukça farklı olacaktır. İnsan tarafından  müdahale edilen  katmanlar  üzerinden asırlar  geçse  dahi orijinal tabakadan sürekli farklılık göstermektedir. Bitki örtüsü çevredeki bitki örtüsüne  göre  farklılık göstermektedir.  Başka  bulgular, kül, kiremit, tuğla ,yapı taşları, işlenmiş mermer  parçaları, çanak ve  çömlek  kırıkları bölgenin  yerleşim alanı olduğunu ele vermektedir. Yine  buradan  insanların  yaşamasına, tarım  yada  hayvancılığa elverişli su  kaynağının  olması önem  taşır.

Buradan  şu  özellikler  sıralanmaktadır;

Bozulan, taşınan yada  dolgu malzemesi olarak kullanılan toprak, daha gevşek, daha gözenekli
veya çevresine göre daha az veya fazla iletkenlik veya manyetik özellik gösterebilir.
− Herhangi bir  nedenle müdahale edilen toprak  yapısı  daha farklı ve karmaşık olacaktır. Bu  karmaşıklığın kendiside işaret oluşturacak ve  alan yada  bölge kendisini ele verecektir.
−  Kil yada  dolgu toprağın sıkıştırılması dövülmesi çamur  hale getirilmesi yoğunluğu, gözenekliliği ve
geçirgenliği etkileyecektir. Yoğunlukta ki değişim o alandaki öz direnci değiştirecek elektromanyetik  olarak kendisini ele verecektir.
− Geniş  alandaki nem duruma bağlı olarak katmandaki gözeneklerdeki sıvı miktarı özdirenç değerleri üzerinde
etkin olacaktır.elektromanyetik sistemlerle  kendisini ele verecektir.
− Duvarlarda ve özellikle ev tabanlarında kullanılan kil sıvamalar geçirimsiz ince tabaka görevi
görürler.
− Yangın geçirmiş veya ocak olarak kullanılmış yerlerdeki ısı etkisi manyetik duyarlılık üzerinde
etkili olacak sonuçta kendisini ele verecektir..
− Pişmiş malzemelerden yapılan kaplama veya duvar malzemeleri ile yığma yapılarda manyetik
duyarlılık değişir,bu değişim manyetik olarak  kendisini ele verecektir.
− Yerleşim yerlerinin yanı sıra ilk çağlarda maden çıkarılan veya cevher işleme için kullanılan
yerlerdeki atıklarda hedef oluşturmaktadır.
− Yerleşim yerleri çevresindeki atıklar zaman içinde toprak ile örtüldüklerinde araştırmaya uygun
hedefleri oluşturmakta ve yerleşme yerine işaret etmektedir. 

  − Yerleşim yerleri çevresindeki  bitki örtüsü, antik dönemlerde  yetiştirilen  muhtelif  ağaçlar, süs bitkileri  gibi  unsurlar alanı ele veren  bir takım  unsurlar  olacaktır.  

     

Özet  öneri  :

Kazıya başlanmadan önce cevre fiziki yüzey  araştırılacak, define  gömülen yer  mutlaka fiziki değişime  uğramıştır. Bu itibarla kazının  40-100 cm sonrası fiziki değişmeler  nedeniyle  orijinal  katmana göre renk  ve  yoğunluk bakımından  farklıdır. Farklılık yoksa  kazıyı durdurunuz, değişme devam ediyorsa  devam ediniz. yukarıdaki resmi dikkatle  inceleyiniz.

Abdullah Vecdi ÇOBAN

Modern ve  Profesyonel Definecilik