Şifalı Bitkiler : S - Ş

Şifalı bitkiler sağlığımız için doğanın bize lütfettiği sonsuz şifa kaynağıdır. Bu şifa kaynağından yararlanırken dikkat etmemiz gereken bazı kurallarda mevcuttur. Bir yandan şifa verirken yanlış kullanımlarla sakıncalı durumlara yol açabilir. Bu yüzden sitemizdeki bilgiler sadece bilgi amaçlıdır. Oluşabilecek sağlık sorunlarında sitemiz sorumlu tutulamaz.

Şuan Şifalı Bitkiler Kategorisinin 'S - Ş' Harfi ile başlayan bölümündesiniz.

SABUNOTU

SİNAMEKİ

SAFRAN

SİNİRLİ OT

SAKIZ AĞACI

SOLUCAN OTU

SALEP

SOYA FASULYESİ

SANDAL AĞACI

SÖĞÜT

SAPARNA

ŞAHTERE

SARI BALLIBABA

ŞAKAYIK

SARI OT

ŞALGAM

SARISABIR

ŞEBBOY

SARMAŞIK

ŞERBETÇİ OTU

SARIMSAK OTU

ŞEVKETİBOSTAN

SASSAFRAS

ŞEYTANTERESİ

SATER

ŞİMŞİR AĞACI

SEDEFOTU

SEMİZOTU

SERVİ

SIĞIR KUYRUĞU

SIRACA OTU

Sığırkuyruğu

Diğer İsimleri : Yünotu, Verbascum thapsus

Botanik Bilgi : Sıracagiller familyasındandır. 60-200 cm. arasında boylanabilen, iki yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Sarımsı renkli ve yuvarlak kesitli, dayanıklı, ince tüylerle kaplı, dik ama dallara ayrılmayan yapıdaki gövdesi ve bitkinin birinci yılında, tabanında rozet şekli oluşturan, ikinci yılında gövdesinden de uzayan iri yaprakları vardır. Sığırkuyruğu birinci yılını çiçeksiz geçirir. İkinci yılının yaz ortasından başlayarak, sonbahara kadar, gövdenin ucunda başaklar oluşturan parlak sarı renkli çiçekler açar. Bu çiçekler olgunlaşınca içinde tohumlarını taşıyan iki gözlü kapsülü olan meyvelere dönüşür. Döktüğü tohumlarıyla çoğalır.

Yetiştirildiği Yerler : Kuzey Yarıküre’nin ılıman bölgeleriyle, özellikle Avrasya’nın doğu kesiminde yaygın olarak yetişir. Ülkemizde de yol, bahçe ve tarla kenarlarında sıkça görülür.

Toplanması-Saklanması : sığırkuyruğunun yapraklan yaz ortasında kahverengileşmeden önce toplanıp özenle kurutulur. Çiçekleri ise, yaz ortasından sonbahar başlarına kadar kuru havada toplanır gölge yerde ya da 40 dereceden sıcak olmayan yapay ısıtmalı yerde kurutulur. Bitki nemli yerde kalırsa tıbbi etkilerini yitirir.

Bilinen Bileşimi : Sığırkuyruğunun yaprak ve çiçekleri, yapışkan bitki sıvısı, saponinler, uçucu yağ ve verbaskosit adı verilen flavonitler ile glikozitleri içerir. Bol miktarda nektar içeren çiçekleri, bal arılarını bitkiye çeker.

Faydaları

Ses kısıklığı durumunda iyileştiricidir.

Göğsü yumuşatır. Balgam söktürücüdür.

Mide üşütmesinde oluşan karın ağrısını geçirir.

Solunum yolları mukozasının enfeksiyonlarında iyileştirici etkiler yapar.

Bronşit ve kronik öksürük durumlarında iyileştiricidir.

Sakinleştiricidir.

Kullanım Şekli :  Kurutulmuş yaprak-çiçek karışımından 1 tatlı kaşığı alınıp 1 bardak kaynar suda demlendirilerek elde edilen çaydan, günde üç kez birer bardak içilir.

Yapraklarının ezilmesiyle hazırlanan lapası, etkili bir yara iyileştiricidir.

Sıraca Otu

Diğer İsimleri : Scrophuiaria, Figwort, Scrofulaire

Botanik Bilgi : Sıracagiller familyasından; pis kokulu, çok yıllık otsu bir bitkidir. Boğumlu sıracaotu (Basurotu, Scrophuiaria nodosa) ve Köpeksıracaotu (Scrophuiaria canina) en yaygın olan türleridir.

Faydaları

Lapası Sıraca tedavisinde kullanılır.

Servi

Diğer İsimleri : Selvi, Cupressus, Cypress, Cypres

Botanik Bilgi : Servigiller familyasından; genellikle kış aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır. Birçok çeşidi vardır. Adi servi (Cupressus sempervirens); 20-30 metre kadar boy alabilen, sütun şeklinde bir servi türüdür. Kabukları ince ve düzgün, uzun çatlaklıdır. Yaprakları koyu yeşil renklidir. Sürgünlerinin ucunda, 3 santimetre kadar çapında, esmer renkli kozalağı vardır.  Hekimlikte kozalaklar kullanılır.

Yetiştirildiği Yerler :Vatanı Türkiye olan Servi Türkiye’nin Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yetişir.

Toplanması-Saklanması : Yaprakları yılın hemen her ayında toplanabilir, fakat Nisan-Mayıs ayında toplanırsa daha iyidir. Kozalakları tam olgunlaşamadan yani yeşilken toplanır çay veya tentürü yapılır.

Bilinen Bileşimi : Dal ve yapraklarından elde edilen uçucu yağın (Oleum Cupressi semoervinentis) terkibinde; tanen ve servi kafurusu vardır.

Faydaları

Kozalağının Faydaları

Mideye, karaciğere, dalağa ve bağırsaklara kuvvet verir.

Suyunun içine ayak sokulduğu zaman dinlendirir ve ayak kokusunu giderir.

Diş eti iltihaplarını iyileştirir. ( Suyu ile gargara yapılmalıdır.

Tazesinin suyu göze değirmeden kirpiklere sürülürse kuvvetlendirir.

Kullanım Şekli : İçilecek miktarı 4-5 gr’dir.

Semizotu

Diğer İsimleri : Semizebe, Portulacca oleraceae, Purslane, Pourpier

Botanik Bilgi : Semizotugiller familyasından; 30 cm. kadar boylanabilen, bir yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi toprak üzerine yatık, yaprakları sapsız ve etlidir. Yenilen kısmı, küçük, yuvarlak yeşil yaprakları ve körpe saplarıdır. Bitkinin küçük çiçekleri genellikle sarı, bazen eflatun, pembe ya da kırmızı renkli olur. Meyvelerinin içinde çok sayıda siyah renkli minik tohum bulunur. Tadı biraz mayhoştur.

Yetiştirildiği Yerler : Anayurdu Hindistan olan semizotu, tüm dünya ile ülkemizde yaygın olarak yetişmekte ve yetiştirilmektedir.

Bilinen Bileşimi : C vitamini ve Demir bakımından zengindir. Terkibinde Kuzukulağı asidi bulunur.

Kullanıldığı Yerler : Çiğ olarak salatalara  ve yoğurdun içine katılabilir.

Faydaları

Semizotunun içerdiği omega 3 doymamış yağlar, balıklarınkiyle kıyaslanabilecek düzeydedir: Hem kalbi koruyor, hem kansere karşı koruyor. Öyle ki, balık yemeyenler ya da balık yağı tüketemeyenler, her gün semizotu yiyerek bu eksikliği kapatabilirler. Geleneksel olarak gut hastalığına, baş ağrısı ve bedendeki diğer ağrılara iyi geldiğine inanılmaktadır. Günümüzde yapılan bilimsel araştırmalar, semizotunun sağlığa yararlı bu etkisinin varlığını doğrulamaktadır.

Semizotu, içerdiği yüksek oranlı lifiyle peklik (kabızlık) çekenlere fayda sağlar.

Yaşlı, hasta ve diyet yapan kişiler için çok uygun bir sebzedir.

Lapası, yanık ve absede rahatlık verir.

Sedef Otu

Diğer İsimleri :  Bahçe sedefotu, Ruta graveolens

Botanik Bilgi : Sedefotugiller familyasının örnek bitkisidir. 60-100 cm. boylanabilen, çok yıllık çalı görünümünde, oldukça sık çatallaşan yeşil renkli ve gövdesi ve dalları yuvarlaktır. Bitki ikinci yılında odunsulaşır. Yaprakları birkaç defa yan yapraklara ayrılır ve ana yaprakları; oval veya mızrak şeklinde, kenarları bütün ve mavimsi yeşil renklidir, acı tatlı ve kokulu, içerdiği yağ benekleri nedeniyle benekli görünüşlüdür. Bitkinin yeşilimsi sarı renkli gösterişli çiçekleri yaz sonuna doğru açar. Olgunlaşan çiçekleri siyah renkli ve hilal biçimli tohumlara dönüşür.

Yetiştirildiği Yerler : Vatanı Doğu Akdeniz ülkeleri olan bitki bir defa ekildiğinde kendiliğinden yetişir. Özel bir itinaya gerek yoktur.

Toplanması-Saklanması :  Sedefotunun toprak üstü kesimleri, bitki yazın çiçek açmadan önce toplanır ve gölgede kurutulur.

Bilinen Bileşimi : Sedefotu bitkisinin topraküstü bölümleri uçucu yağ, alkaloitler, tanen, reçine, rutin adı verilen glikozit ile pektin içerir. Tohum ve yaprakları az miktarlarda tüketilmek koşuluyla bazı ülkelerin mutfağında yer alır.

Faydaları

Uyarıcıdır. Terleticidir.

Gaz söktürücüdür.

Adet söktürücüdür. Kadınlarda aybaşı dönemini kolaylaştırır ve düzene sokar.

Midevidir. iştahı açar ve sindirimi kolaylaştırır.

Yatıştırıcıdır. Spazmları çözer.

Solucan (kurt) düşürücü etkisi vardır.

Göz yorgunluğunu giderir. ( Pamuk yardımıyla dıştan gözlere sürülür. )

Kullanım Şekli - Çay : Yarım kahve kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edildikten sonra 5-10dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir. Böylece elde edilen çaydan, günde üç kez birer bardak içilir.

Sedefotu, antiseptik ve böcek kovucu etkiler de taşır. Bunun için kurutulmuş yaprakları evlerde mutfak ve kilerin uygun yerlerine serpilir.

UYARI :  Sedefotu gebelikte kullanılmamalıdır, çünkü çok etkili bir çocuk düşürücüdür.

                 Yüksek dozda alınırsa zehirlenmelere yol açabilir.

Şimşir Ağacı

Diğer İsimleri : Buxus sempervirens, Common box, Buis

Botanik Bilgi : Şimşirgillerden olup yaprakları hep yeşil kalan bir süs bitkisidir. Bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir. Çoğunlukla sık dallı bir çalı, bazen 10 metreye kadar boy salan bir ağaçtır. Çiçekleri yeşilimsi sarıdır. Meyvesi ve yaprağı mersine benzer. Yaprağının tepesi siyahtır. Bu ağacın kerestesinden de faydalanılır.

Yetiştirildiği Yerler : Yurdumuzda yetişen Adi şimşir (Buxus sempervirens)

Bilinen Bileşimi : Yaprakları ve dallarının kabuğunda; alkaloidler, uçucu yağ, reçineli bileşikler ve tanen yardır.

Faydaları

Kanı temizler.

Terletir, ateş düşürür ve vücudu rahatlatır.

Hafif derecede müshildir.

Karaciğer hastalıklarında kullanılır.

Sater

Diğer İsimleri : Kekikotu, Zater, Geyik Otu, Satureja hortensis.

Botanik Bilgi : Ballıbabagiller familyasından, genelde çok yıllık bodur çalı tipinde dayanıklı otsu bitkilerdir.Saterler, 20-40 cm boyunda çatallaşan gövdesi yeşil veya kırmızımsı yeşil renkte üzeri çok narin tüylerle örtülü ve çok küçük gözeneklere sahiptir. Yaprakları karşılıklı, mızrak şeklinde, kenarları bütün uclara doğru sivrice, yeşil renkli ve kenarları hafif kalkık durur. Yaz başından sonbahara kadar açan çift dudaklı görünümdeki çiçekleri beyaz, pembe, mor ya da kırmızı renklerde olur. Çiçekleri olgunlaşınca, ikiye bölünmüş gibi görünen uzamış küre biçimli ve kahverengi parlak tohumlar verir.

Yetiştirildiği Yerler : Anayurdu bilinmeyen, Güney Avrupa’da ve ülkemizde yabani olarak yetişen, Fransa ve İspanya’da tarımı yapılan bir bitkidir..

Toplanması-Saklanması : Sater Hazirandan- Eylüle kadar toplanarak gölgelikte kurutulur ve özel kaplarda muhafaza edilir.

Bilinen Bileşimi : Saterlere hoş kokusunu veren yapraklarında yüksek oranda bulunan karvakrol adlı maddedir.

Faydaları

Gaz söktürücüdür.

İdrar söktürücüdür. Kanı ve idrar yollarını temizler.

Antiseptik (mikrop kırıcı) etkisi de vardır. Bademcik ve boğaz enfeksiyonlarına iyi gelir.( Hazırlanan çayla gargara yapılır. )

Soğuk algınlığında iyileştirici etkisi görülür.

Bu etkisiyle mideyi çalıştırır, iştahı açar ve sindirim işlemini kolaylaştırır.

Hazımsızlığı giderir.

Kullanım Şekli : Kurutulmuş olan bitkiden 1-2 tatlı kaşığı alınıp 1 bardak kaynar suyun içine konularak ve kabın üstü sıkıca kapatılarak 10-15 dakika demlendirilir. Böylece elde edilen çaydan, günde iki-üç kez birer bardak içilir (iştahı açması için yemeklerden 15-20 dakika önce içilmelidir.)

Şeytanteresi

Diğer İsimleri : Hıthıt, Ase fetide, Asa foetida

Botanik Bilgi : İran, Suriye, Afganistan ve Horasan dağlarında yetişen Şeytanotu (Ferula asafoetida) adlı bitkinin köküne yapılan kesiklerden akan koyu bir maddedir. Sarı esmer renkli, yumuşak balmumu kıvamında reçineli zamktır.

Yetiştirildiği Yerler : İran, Suriye, Afganistan ve Horasan dağlarında yetişir.

Faydaları

Bağırsak gazlarını giderir.

Hazmı kolaylaştırır.

Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur.

Balgam söktürür, isteri ve sinir hastalıklarında yatıştırıcı olarak kullanılır.

Sasafras

Diğer İsimleri : Sassafras, Bois de sassafras, Sassafras officinale Laurance

Botanik Bilgi : Defnegiller familyasından bir ağaçtır. Biri Amerika’da, diğeri de Çin’de olmak üzere iki türü vardır. Köklerinden, lavantacılıkta kullanılan “Sagrol esansı” elde edilir. Kurutularak toz haline getirilen yaprakları baharat olarak kullanılır.

Yetiştirildiği Yerler :  Amerika’da ve  Çin’de yetiştirilen ayrı ayrı türleri vardır.

Faydaları

Kökleri terletici olarak kullanılır.

Şevketibostan

Diğer İsimleri : Akkız, Bostanotu, Mübarekdikeni, Şevketotu, Cnicus benedictus

Botanik Bilgi : Bileşikgiller familyasından; 50 cm’ye kadar boylanabilen bir yıllık otsu bir bitkidir. Bol tüylü iri yapraklarının kenarlarında da çok sayıda diken bulunur. Yaprakların alt yüzündeki damarları beyaz olur. Yaz boyunca açan sarı renkli bileşik çiçekleri vardır. Bitki bu çiçeklerin olgunlaşmasıyla meydana gelen silindir yapılı, bir ucu püskül gibi tüylü ve kahverengi tohumlarını dökerek çoğalır.Topraküstü kesimleri körpeyken kesilip toplanan bitki, iyice soyulup dikenlerinden arındılarak Ege ve Akdeniz bölgesindeki pazarlarda Şevketibostan ya da kısaca Şevketotu adlarıyla satılır. Sebze olarak pişirilip tüketilir.

Yetiştirildiği Yerler : Anayurdu bilinmeyen şevketibostan, ülkemizde Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerindeki tarla kenarı, bahçe ve kırlarda yabani olarak yetişir.

Toplanması-Saklanması : Bitkinin yaprak ve çiçekli sürgünleri bitkinin çiçekli olduğu yaz boyunca toplanır. Gölgede özenle kurutulup parçalara bölünür. Tohumları da sonbaharda olgunlaştığında toplanır.

Bilinen Bileşimi : Şevketibostan, tadı acı olan sinisin adlı madde ile flavonid, uçucu yağ ve yapışkan bitki sıvılarını içerir.

Faydaları

Sindirim ve safra salgılarını artırır.

Karın ağrılarıyla birlikte görülen sindirim güçlüğünü giderip rahatlama sağlar.

Kanamaları durdurur; hemoroit ve ishali iyileştirmekte etkili olur.

İştahı artırır.

İdrar söktürücüdür.

Yaraların temizleme ve iyileştirme özelliği vardır. ( hazırlanan çay pamuk yardımıyla yaralara sürülerek temizlenir. )

Kullanım Şekli : Bitkinin kurutulmuş çiçekli sürgün ve tohumlarından 1-2 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika demlendirilerek bir çay elde edilir. Böylece hazırlanan çaydan günde üç kez birer bardak içilir.

Sarımsak Otu

Diğer İsimleri : Alliaria officinalis, Garlic mustard, Alliarie

Botanik Bilgi : Turpgiller familyasından; dik saplı, küçük beyaz çiçekli bir bitkidir. Ovuşturulduğu zaman sarmısak kokusu verir. Hemen hemen her yerde bulunur.

Faydaları

Temriye, uyuz ve yaraların tedavisinde kullanılır.