Yeşil Çay

Diğer İsimleri : Chinese Tea,  Japanese Green Tea, Green tea, Camellia sinensis

Botanik Bilgi : Theaceae(Camellia) familyasındandır. Aslında çayın yabani olarak yetişen ağaçları 10-15m boyundadı. Toplamda kolaylık olsun diye sürekli taze sürgünleri kesilerek 1 m boyunda bir funda şeklinde bırakılır.Yeşil çay, Camellia sinensis bitkisinden elde edilen okside olmamış çay yaprağıdır. Siyah çay ile yeşil çayın bitkisi aslında aynıdır. Fakat yeşil çay daha az işlenerek kullanılır.Bu yüzden antioksidan özelliğini kaybetmez

Yetiştirildiği Yerler : Vatanı Hindistan’ın kuzeydoğusundaki eyaleti Assam olup, burada dünyanın diğer ülkelerinde yayılmıştır.

Toplanması-Saklanması : Taze toplanmış çay yaprakları buharla muamele edilip fermentasyon tehlikesinden uzaklaştırılarak kurutulur.

Bilinen Bileşimi : Yeşil çayda catechin, epicatechin, picatechin gallate, epigallo catechin gallate vegallo catechin dedigimiz çay polifenolleri daha çok bulunur. İşte bu yüzden yeşil çayın iyileştiricilik aktivitesi siyah çaydan 6 misli daha fazladır. Temel aktif maddesi kafein olan bitki, ayrıca çeşitli vitamin ve mineraller, esansiyel yağ ve bunlara ilâveten 300′e yakın madde daha içeriyor.Yüksek oranda C vitamini içeriyor.

Faydaları

Kalp ve dolaşım sistemini olumlu etkiliyor ve damarları güçlendiriyor.

Kanser riskini ve kadınlarda yumurtalık kanserine yakalanma riskini yüzde 60 oranında azaltıyor.

Zihinsel ve bedensel performansı olumlu etkiliyor.

Sürekli kullanımı, romatizmal hastalıkların tedavisinde fayda sağlıyor.

İdrar söktürüyor ve toksinlerin vücuttan atılmasını sağlıyor.

Antioksidan özelliği ile kanser dahil birçok hastalığa sebep olduğu bilinen serbest radikalleri nötralize ediyor ve erken yaşlanmayı geciktiriyor.

Anti kanserojen.

Soğuk algınlığına karşı da koruyucudur.

Anti enflamatuar hücre yenileyicidir.

İçerdiği florür nedeniyle diş çürümelerini engelliyor.

Mide ve barsak problemlerini hafifletiyor.

Vücuttaki yağların yakılma sürecini hızlandırarak diyetleri destekliyor.

Dolaşımı düzenliyor.

Kolestrolü ve yüksek tansiyonu düşürüyor.

Tiroid fonksiyonlarının düzenlenmesinde olumlu etki yapıyor.

Kan dolaşımını ve deri rejenerasyonunu destekliyor.

Kullanım Şekli : Her bardağa 1 gr yeşil çay yaprağı gelecek şekilde demlenir.

UYARI : Çocuklarda, hamilelerde, emziren annelerde, kalp, böbrek ve mide rahatsızlıkları olanlarda önerilmez.

Yenibahar

Diğer İsimleri : Pimenta officinalis, Pimenta, Piment des Anglais

Botanik Bilgi : Mersingiller familyasından;  baharat elde edilen bir bitkidir. Her tarafı kokuludur. Kokusu ve tadı; tarçın, karanfil, karabiber ve hindistancevizininkine benzer. Baharat olarak kullanılır.Özellikle köftelerde kullanılıyor

Yetiştirildiği Yerler : Amerika’nın tropikal bölgelerinde doğal olarak yetişir.

Faydaları                                                                         

Damar sertliğini önler.

Hazmı kolaylaştırır.

Mide ve bağırsak gazlarını giderir.

Unutkanlığı giderir.

Vücudun direncini artırır.

Yarpuz

Diğer İsimleri : Filiskin, Narpuz, Pülüskün, Yabani nane,  Mentha pulegium

Botanik Bilgi : Ballıbabagiller familyasındandır. 10 -30 cm. boylanabilen, çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. Diklemesine veya toprağın üzerine yatarak gelişen iki türü vardır.Gövdesi ve yaprakları tüylüdür.Yaprakları kısa saplı olup, oval şekildedir.Yaprakları çiçeğinin hemen altında bulunur. Çiçekleri morumsu pembedir. Çiçek ve yaprakları gövdeye belli aralıklarla sıralanmıştır. Bitki, döktüğü minik tohumlarıyla çoğalır. Kuvvetli kokusu vardır.Antik çağlardan beri Akdeniz bölgesinde tanınan ve nitelikleri bilinen yarpuz, bazı yerlerde pazarlarda satılıp nane yerine kullanılmaktadır.

Yetiştirildiği Yerler : Anadolu’nun pek çok yöresinde sulak çayırlarda ve akarsu kenarlarında doğal olarak yetişir. En fazla Akdeniz Bölgesinde görülür.

Toplanması-Saklanması :Bitki çiçek açmaya başlamadan önce toplanır ve gölge bir yede kurutulur. Paslı gibi gözüken yapraklar kurutulurken ayıklanmalıdır.

Bilinen Bileşimi : Yarpuzun yapraklarındaki uçucu yağ, pulegon adlı madde yönünden zengindir.

Faydaları                                                                                

Kalbi ve mideyi kuvvetlendirir.

Tohumları kaynatılıp içilirse uçuğa ve idrar tutukluğuna fayda sağlar.

Erkeklik kuvvetini artırır.

Bedende oluşan spazmik ağrıları ve ruhsal endişeleri giderir.

Mide ve bağırsaklarda şişkinlik oluşturan gazları söktürür.

Sindirimi kolaylaştırır.

Balgam söktürücüdür.

Kadınlarda rahmin büzülmelerini güçlendirerek aybaşı dönemini kolaylaştırıp rahatlatır.

Kullanım Şekli : 1-2 tatlı kaşığı kurutulmuş yarpuz yaprağı üzerine 1 bardak kaynar su dökülür. 10-15 dakika süreyle demlendirilir. Bu çay, günde üç kez içilebilir.

UYARI :  Fazla yenirse göz kararması ve baş dönmesi yapar.

                 Düşüğe neden olabileceği için gebelikte yarpuz alınmamalıdır.

                 Böbrek sorunu olanlar da yarpuz almaktan kaçınmalıdır.

Yavşan Otu

Diğer İsimleri : Avrupaçayı, Veronica, Water pumpernel, Veronigue

Botanik Bilgi : Sıracagiller familyasından; çok yıllık bir bitkidir.Yuvarlak saplıdır. Bitkinin alt kısımları yere yatık olup yerde bulunan kısımları kök salarak büyük bir alana yayılabilir. Üst kısımları dik bir şekilde yükselir. Yaprakları; kenarları kertikli, kısa saplı,koyu yeşil renkli ve bir sonraki yaprakla çaprazdır. Çiçekleri mavi morumsu veya beyaz renkte olan bir bitkidir. Duvar çatlaklarında yetişir. Taze iken kokusuzdur. Kuruduktan sonra güzel kokar.

Yetiştirildiği Yerler : Asya, Avrupa ve Kuzey Amerikanın killi, kireçli topraklarında ve güneşli yerlerde, ormanların seyrek yerlerinde veya orman kenarlarında, yol kenarları, çimenlikler ve meralarda yetişir.

Toplanması-Saklanması : Mayıstan Eylüle kadar toplanarak temizlenir ve kurutulduktan sonra ince kıyılarak özel kaplarda muhafaza edilir.

Faydaları

Özsuyu ile ağız gargara yapıldığında ağız ve boğaz iltihaplarını geçirir.

Yaprağının yakısı yaraları geçirir.

Banyosu kaşıntılara fayda sağlar.

Hazmı kolaylaştırır.

Baş ve kulunç ağrılarını keser.

Kullanım Şekli - Çay : İki kahve kaşığı kurutulmuş, ince kıyılmış yavşan otu demliğe konur ve üzerine 300-400ml kaynar su ilave edilerek. 5-10 dakika demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Banyo : Yavşan otundan bir avuç demliğe konur ve üzerine 1 litre kaynar su ilave edilir. 10dk deminin çıkması beklenir ve bu dem küvetteki suyla karıştırılarak banyo yapılır ise kaşıntıları önler.

Yasemin

Diğer İsimleri : Yasemen, Jasminum, Jasmine, Jasmin

Botanik Bilgi : Zeytingiller familyasından; 1-4 metre boyunda, kışın yaprak döken veya her zaman yeşil olan bir çalı veya sarılıcı odunsu bir bitkidir.Yaprakları; mızrak şeklinde, koyu yeşil renklidir. Çiçekleri; bitkinin uçtaki dallarında, topluca bir arada demet şeklindedir. Çiçekleri beyaz renklidir.200 kadar türü vardır. Tıbbi yasemin; yurdumuzda yetişir. Beyaz çiçekli ve güzel kokuludur.

Yetiştirildiği Yerler : Yurdumuzun iç, doğu ve güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetişmektedir.

Toplanması-Saklanması : Çiçek açtığı dönemlerde sabah erken saatlerde hemen toplanıp içilmelidir.

Bilinen Bileşimi : Eterik yağ

Faydaları

Romatizma, nikris ve mafsal ağrılarını giderir.

Ateş düşürür.

Kabızlığı giderir.

Yüksük Otu

Diğer İsimleri : Digitalis, Digitale

Botanik Bilgi : Sıracagiller familyasından; iki yıllık ve ömürlü cinsleri olan bir bitkidir. ilk yıl kalın,oval, rozet şeklinde büyüyen yapraklar çıkarır. Ertesi yıl Mayıs ayında rozetin ortasından kalın bir sap uzar. Sapın üzerinde tomurcuklar sıra halinde çıkar. Çiçekler aşağıdan başlayarak açarlar. Pembe,mor,kırmızı,sarı veya beyaz renklerdedir. Borazana benzer biçimli çiçeklerin açık ağızları aşağı doğru bakar. Çoğunun iç kısımları beyaz çerçeveli bordo beneklerle kaplıdır.

Yetiştirildiği Yerler : Avrupa, Batı Asya ve Akdeniz bölgesinde yetişir.

Bilinen Bileşimi : Yüksük otu tıpta önemli bir bitkidir. Kalp ilaçlarında kullanılan “digitalin” adlı madde bu bitkiden elde edilir.

Faydaları

Kalp ilaçlarında kullanılır.

Nabız atışını azaltır.

Kan dolaşımını yavaşlatır.

UYARI : Zehirlidir. Kullanılması sakıncalı olabilir.

Yalancı Sinameki

Diğer İsimleri : Patluk, Yabani sinameki, Colutea arborescens, Papilionaceae.

Botanik Bilgi : Ağaç olarak sinamekiye benzemektedir. Fakat yaprakları daha büyüktür.

Yetiştirildiği Yerler : Orta ve Güney Avrupa’da yaygın bir bitki olan yalancı sinamekinin benzer bir türü de ülkemizde mevcuttur.                                                      

Bilinen Bileşimi : Rezin, flavon, antrakinon türevleri. Faydaları

Kabızlığı geçirir. Müshil etkisi gösterir.

Saç dökülmesini önler.

Haricen uyuz ve egzamada kullanılır.

Kullanım Şekli : 4 bardak suya 20-30 gram bitki konup kaynatılır. Yemeklerden sonra birer bardak içilir.

UYARI : Tohumları zehirlidir. Fazla alındığında bağırsaklarda sancı hatta kusma bile yapabilir.

Yulaf

Diğer İsimleri : Alef, Avena, Oat, Avoine, Avena sativa

Botanik Bilgi : Buğdaygiller familyasından, 50-150 cm boyunda, bir yıllık otsu  tahıl bitkisidir. Gövdeleri boğumludur. Bu boğumlardan ince şerit halinde yaprakları çıkar. Çiçekleri sık olmayan salkımlar halinde açar. 2-11 çiçekten oluşan salkımlarında 1-3 tane çiçek, tohuma dönüşür. Bu tohumlarından yetiştirilen yulaf günümüzde daha çok hayvan yemi olarak kullanmakta, besin değeri diğer tahıl ürünlerine göre daha az olduğu için üretimi giderek azalmaktadır. Yulafın taneleri, yeşil sapı ve samanı hayvan yemi olarak tüketilir. Bisküvi, puding ve yulaf ezmesi olarak insanlar tarafından yenir.

Yetiştirildiği Yerler : Yurdumuzda üretimi daha çok Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yapılmaktadır.

Bilinen Bileşimi : Beyaz yulafın tohumları % 50 oranında nişasta (karbonhidrat), % 13 protein, % 7,5 yağ ile kalsiyum, demir, B1 vitamini ve nikotinik asiti içerir. Bitkinin samanı silisit asit yönünden zengindir. Ayrıca kalsiyum ve musin taşır.

Faydaları

Kan şekerini düşürür.

Bedensel ve ruhsal yorgunlukları giderir. Bedeni rahatlatır.

Stres altında zayıflayan sinir sistemini destekler ve güçlendirir.

Kullanım Şekli : Kuru yulaf taneleri su veya sütle kaynatılıp yulaf lapası yapılarak ya da taneleri ezilip yulaf ezmesi şeklinde içine bal, şeker ya da meyve katılarak yenir.

Yakı Otu

Diğer İsimleri : Meragülü, Kutsal defne, Epilobium, Willow herb, Epilobe

Botanik Bilgi : Küpeçiçeğigiller familyasından; nemli yerlerde yetişen, çoğunlukla çok yıllık, ender olarak 1-2 yıllık bir bitkidir. Çiçekleri pembe veya kırmızı renklidir. Meyvesi uzun bir kapsül şeklindedir. Yurdumuzda 21 türü vardır. Ev ilaçlarında; Epilobium angustifolium, Kıllı yakıotu (Epilobium hirsutum), Dağ yakıotu (Epilobium montanum) ve Bataklık yakıotu (Epilobium palustre) kullanılır.

Bilinen Bileşimi : Bitkide tanen yağı, müsilaj ve benzerleri vardır.

Faydaları

Kabız ve yumuşatıcı olarak kullanılır.

Yaprakları yaraların üzerine konulursa, şişkinlik ve iltihabları dağıtır, idrar söktürür.

Vücutta biriken zehirli maddelerin dışarıya atılmasını sağlar.

Yosun

Diğer İsimleri : Moss, Mousse

Botanik Bilgi : Nemli ağaç gövdelerinde, kayaların diplerinde, denizlerde asalak olarak yaşayan bir bitki türüdür.  Rizoyit adı verilen kısımlara sahip, klorofil içeren çiçeksiz sporlu bitkilerdir. İpliksi, yapraksı, şeritsi, tüpsü, makroskobik ya da mikroskobik olabilirler. yosunlar, tıp, eczacılık ve sanayide kullanılmakta; Çin ve Japonya gibi uzak doğu ülkelerinde besin maddesi olarak tüketilmektedir.

Faydaları

Sürüldüğü yerleri zayıflatır.

Haşlaması bağırsak kurtlarını döker.

Saçlar yıkanırsa, kuvvetlendirir.

Yaban Mersini

Diğer İsimleri : Kıryasemini, Sofur, Yabanasması, Tilkiüzümü.

Botanik Bilgi : Patlıcangiller familyasından; yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde rastlanan, 1-2 m boyunda, çok yıllık, fena kokulu bir bitkidir. Haziran-Eylül ayları arasında mor renkli çiçekler açar. Gövdesi sarılıcıdır. Meyvesi sarımsı-kırmızıdır.

Yetiştirildiği Yerler : Avrupa, Güney Asya ve Türkiye’de özelikle Kuzey Anadolu’da yetişmektedir.

Bilinen Bileşimi : Solanin glikoalkaloidi, dulkamarin glikozidi, atropin muadili, dulkamaratin ve dulkamar asidi, tatlı madde dulkarin, tanenler, acılık vs. ihtiva eder.

Faydaları Yaban yasemini dahilen metabolizma bozukluğu ile seyreden romatizma, gut, sedef ve egzema gibi hastalıkların geriletilmesinde kullanılır. İdrar söktürücü ve ağrı kesici etkisi vardır.

Hafif uyutucu ve uyuşturucu etkiye sahiptir.

Terletici, balgam söktürücü, müshil ve cinsel isteği azaltıcı etkilere sahiptir.

Cinsel isteği azaltır.

Kullanım Şekli -Çay : Bitkiden 1 kahve kaşığı  kaynar su ile haşlanır ve 1 saat bekletilir. Günde 3 defa yemeklerden evvel birer bardak alınır.

Haricen Kullanım : 4 bardak suya 30-40 gram kabuğun­dan veya çiçeklerinden konur. 10 dakika kaynatı­lır. Deri hastalıklarında losyon olarak kullanılır. Hemoroid ve egzama gibi hastalıklarda kompres yapılır.

Yonca

Diğer İsimleri : Kelebekotu, Medicago, Lucern alfalfa, Luzerne trefle

Botanik Bilgi : Baklagiller familyasından; bir bitki cinsidir. Birçok türü vardır.Tıbbi olarak kullanılan türü kokulu yoncadır. Kokulu yonca (Melilotus officinalis, melilotus, Melilot officinal); yurdumuzda yetişen 30-100 santimetre boyunda, iki yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi silindir biçiminde, tüysüz, açık yeşil renkli, boyuna çizgili ve çok dallıdır.Yaprakları saplıdır. Çiçekleri sarı renkli ve güzel kokuludur. Dalların ucunda dik salkımlar halindedirler.

Yetiştirildiği Yerler : Hayvan yemi olarak kullanılan türünün yurdumuzda büyük bir ekim alanı vardır.

Bilinen Bileşimi : Çiçekli ve yapraklı dalları; kumarın, melilotik ve kumarik asidler ve uçucu bir yağ taşır.                                                                        

Faydaları

Romatizma ağrılarını giderir.

İshali keser, kabız edicidir.

Midenin düzenli çalışmasını sağlar.

Sinirleri yatıştırır. Baş ağrılarını dindirir.